SEZEN AKSU İLE MODLAR (RUH HALLERİ)

SEZEN AKSU İLE MODLAR (RUH HALLERİ)

Öncelikle Mod ne demek olduğunu tarifleyelim.

Mod, duygudurum hallerimiz, gün içinde ortaya çıkan duygu yanlarımız demektir.

Sağlıklı modlar: yetişkin mod ve mutlu çocuk modudur.

Çocuk modları: incinmiş çocuk modu(yalnız, çaresiz, korkmuş, üzgün,terk edilmiş) ve kızgın çocuk modu(haksızlığa uğramış, öfkeli)

Uyumsuz ebeveyn modları: cezalandırcı ebeveyn(değersizleştiren, yargılayan, suçlayan, hakaret eden) ve talepkar ebeveyn(zorunluluk hissettirip baskı altına alan).

Baş çıkma modları: teslim(her şeye tamam dedirtir), kaçınma (kendinden, düşüncelerinden, duygularından, bir ötekinden uzaklaşma yaşatır), aşırı telafi(kontrol eder, öfkelidir, baskı yaparak yönetmeye çalışır).

Bu modlar yetişkin yanınızın gücünü azaltıyor ise duygu oynamalarını sık yaşar ve tutarlı-dengeli ve istikrarlı ilişki yaşamanız zor olur.

Modların izlerini Sezen Aksu'nun güzel bir şarkısında arayalım.

Uzanıp Kanlıca'nın orta yerinde bi' taşa
Gözümün yaşını yüzdürdüm Hisar'a doğru
Yapacak hiçbi' şey yok gitmek istedi gitti
Hem anlıyorum hem çok acı tek taraflı bitti

Yetişkin mod yaşanan durumu değerlendirir. İncinmiş çocuğun ayrılığa bağlı üzüntüsünü fark eder. Ağlamasına izin verir. Yetişkin mod esnektir, anlayandır, dinleyendir, şefkatle yanında durup yol gösterendir. Neden-sonuç ilişkisini sağlıklı kurarken olaylara bir çok açıdan bakıp durum değerlendirmesi yapabilendir.

Bi' lodos lazım şimdi bana bi' kürek bi' kayık
Zulada birkaç şişe yakut yer gök kırmızı

Acı çeken çeken incinmiş çocuk bu duyguyla baş etmek için kaçınma moduna girer. Kaçma alkol veya bir ötekine olur. Halk arasında ‘çivi çiviyi söker' tanımının şema kuramındaki karşılığı kaçınma modudur.Yani? Ayrılığın yası ile baş etmekte zorlanma ve acıdan kaçmak içinde kendini ya alkol ya da bir öteki ile uyuşturma halidir.)

Söverim gelmişine geçmişine ayıpsa ayıp
Düşer üstüme akşamdan kalma sabah yıldızı

Cezalandırcı ebeveyn modu, kızgın çocuk modu el ele verir. Durumu değersizleştirip küfreder, aşağılar, hakaret eder, kaçınma modunu da yanına alıp ‘düşer üstüne akşamdan kalma sabah yıldızı...' Yani? Gece başlayan sabah yanında uyanan bir öteki...

Ah İstanbul İstanbul olalı
Hiç görmedi böyle keder
Geberiyorum aşkından
Kalmadı bende gururdan eser

Uyuşma hali ile acı kısa bir süre diner. Ama bu sahte bir iyilik halidir. İncinmiş çocuk modu yeniden tüm acısıyla ve terk edilmenin verdiği üzüntü, korku, yalnızlıkla sahneye gelir. Ve hıçkırarak acısını ‘geberiyorum' diyerek dile döker. İncinmiş çocukta terk edilme duygusu hakim ise yetişkin yaşantısına yaşanan ayrılıklarda yoğun duygusal kalp ağrısı yaşanır.

Ne acı ne acı insan kendine ne kadar yenik
Bulunmadı ihanetin ilacı yürek koca bi' kara delik
Yapacak hiçbi' şey yok gönül bu sevdi
Yeni bir ten yeni bir heyecan bilirim üstelik

İlişkilerde ihanet yani sadakatsizlik kaçınma modunun işidir. Arkasındaki terk edilme duygusu yaşayan incinmiş çocuğun çaresizlikle yaşadığı arayışın göstergesidir. Bir ötekine bağlanma, sağlıksız bağlanma, ayrılamama sorunu olan kişiler incinmiş çocuklarında terk edilmişlik(duygusal anlamda terk eden ebeveyn) duygusu ile kendilerine geçerli telkinler de sunarak kaçınma modunda ihanet ve sadakatsizliği hayatlarındaki insana ve kendilerine yaşatma eğilimli olurlar.